Słysząc termin „socjopata”, zwykle mamy na myśli kogoś groźnego, nieobliczalnego, od kogo należy bezwzględnie trzymać się z daleka. Z pewnością mylimy terminy, a dokładniej socjopatę z psychopatą. Socjopata nie jest groźny ale relacja z nim jest trudna i może negatywnie wpłynąć na nasze funkcjonowanie.
Kim jest socjopata?
Socjopata to jednostka niewłaściwie zsocjalizowana, czyli taka, u której proces wpajania ról i norm społecznych nie został przeprowadzony prawidłowo i to z różnych przyczyn, oczywiście zewnętrznych, w tym zaniedbania środowiskowego, niewłaściwej stymulacji czy sytuacji rodzinnej, na przykład rodzina niepełna, patologiczna lub wychowywanie się w domu dziecka. Nie zawsze oczywiście taka sytuacja skutkuje wykształceniem się osobowości socjopatycznej, jednak ryzyko jest o wiele większe.
Zachowania typowe dla socjopaty
Socjopata jest jednostką, która odrzuca wszelkie norm społeczne ale nie widzi w swoim zachowaniu niczego niestosownego. Choć osobowość socjopatyczna jest tworem bardzo skomplikowanym, możemy wyróżnić kilka cech, charakterystycznych dla zachowania tego typu osób.
- Dobrze ale co będę z tego miał? - czyli interesowność.
Socjopata jest interesowny, czyli nie zrobi niczego, co mu się nie opłaca. Zawsze w każdym działaniu musi widzieć swój cel. Socjopata nie działa bowiem dla dobra innych, lecz dla swojego. - Kocham Cię, zrób to dla mnie - czyli bawienie się uczuciami.
Jedna z najgorszych cech socjopaty: bawienie się uczuciami innych. I mamy odpowiedź na pytanie, dlaczego związek z socjopatą nie należy do najłatwiejszych. Taka osoba bez mrugnięcia okiem zabawi się naszymi emocjami, wpędzi nas w ogromne poczucie winy i zmusi to zrobienia tego, na czym jej zależy. Poza bawieniem się uczuciami, socjopaci są mistrzami w graniu na emocjach. Bez trudu wyprowadzą nas z równowagi stwierdzeniem, ze z pewnością nie zależy nam na znajomości, jeśli nie zrobimy czegoś dla nich. - To Twoja wina, ja tylko zabrałem to, co moje! - czyli zrzucanie winy na innych.
Socjopata nie widzi winy w sobie, bez trudu zrzuca ją więc na innych. Broni się wszelkimi możliwymi sposobami, tłumaczy swoje zachowanie bez logicznych argumentów ale nigdy nie daje za wygraną w dyskusji. Jeśli coś idzie nie po jego myśli: obraża się i demonstruje swoje niezadowolenie. - Jak mogłeś to zrobić, jesteś głupi! - czyli krytyka i brak empatii.
Socjopata nie cofnie się przed krytyką ale pamiętajmy, że nie jest to krytyka konstruktywną. Bez trudu zwymyśla dana osobę, przywoła wiele sytuacji z przyszłości, oskarży ją o wszystkie niepowodzenia świata i nie będzie zamierzał przepraszać.
To jednak nadal nie wszystko. Poza tym, socjopata nierzadko zachowuje się niewłaściwie, może wdawać się w bójki, konflikty z innymi, nie potrafi nawiązać prawidłowej relacji z drugim człowiekiem. Zdarza się mu zachowywać impulsywnie, a nawet stosować agresję w walce o swoje. Jest to osoba, która nie powstrzyma się przed oszustem, kłamstwem, sprawnie manipuluje innymi, nie ma jednak poczucia winy, nie umie współczuć. Nierzadko socjopata nie rożni się na pierwszy rzut oka od nas, czasami jednak potrafi już swoją mimiką wzbudzać w innych strach.
Czy powinniśmy bać się socjopatów?
Okazuje się, że socjopata jest nie tyle groźny, co nieszczęśliwy. Jego zachowanie wynika z przeżyć, z którymi nie potrafił się zmierzyć, nie potrafi prawidłowo funkcjonować w społeczeństwie, gdyż nie został tego nauczony. Wykształcić sobie więc pewien sposób funkcjonowania, który jego zdaniem jest właściwy. Nie musimy bać się socjopatów ale należy unikać ich towarzystwa oraz nie wikłać się w związki z osobami, przejawiającymi skłonności socjopatyczne.
Socjopata a psychopata - to nie to samo
Pamiętajmy również, by nie mylić socjopaty z psychopatą. Socjopatia jest zaburzeniem moralności, wynikającym z nieprawidłowej socjalizacji. Psychopatia z kolei jest zaburzeniem psychicznym o podłożu genetycznym lub biologicznym. Ponadto, psychopata jest o wiele groźniejszy, jego postępowanie cechuje agresja, brutalność, brak skrupułów. Co ciekawe, około 50% osób, które popełniają najcięższe zbrodnie mają skłonności psychopatyczne.
Źródła:
Komentarze